نکات کاربردی در مطالعه (بخش اول)

 

اغلب، مطالبی که قبل از خواب مرور شود بهتر از مطالبی که در مواقع دیگر فرا گرفته می شود، به یاد می آید، البته اگر واقعا قصد یادگیری در کار باشد. کلمه ی «اگر» موضوع را مشکل می کند، چون خیلی از مردم قبل از خوابیدن کمتر یاد می گیرند تا در اوقات روز و به خصوص در صبح که این خود صددرصد در درک مطالب اولیه تولید اشکال می کند.
 
در هر صورت، می توان از هر دو وضعیت بهره گیری کرد و گفت در ساعات اولیه ی روز، سعی کنید مطالب را فرا گیرید تا وقت کافی برای درک آنها و کسب مهارت در به کار بردنشان داشته باشید و قبل از خوابیدن آنها را مرور کنید. مرور قبل از خواب موجب می شود جزئیاتی را که قبل از آن متوجه نبوده اید بهتر به خاطر بسپارید. این قضیه طی مطالعه ای که «نیومن» روانشناس انجام داده ثابت شده است.
 
 افراد مورد آزمایش سه داستان را خواندند و پس از ۸ ساعت بازگو کردند. در بعضی موارد آن ۸ ساعت را خواب بودند و در موارد دیگری بیدار. حد متوسط یادآوری مطالب بعد از ۸ ساعت خواب نسبت به ۸ ساعت بیداری تقریبا یکسان بود (مقدار یادآوری پس از خواب ۸۷٪ و بعد از بیداری ۸۶٪ بوده است. البته در مورد جزئیات مطالب خوانده شده، نتیجه خیلی متفاوت بود. یعنی پس از ۸ ساعت خواب، نتیجه ی دو برابر بیداری است. (۲۷٪ پس از خواب و ۲۳٪ بعد از بیداری) در مورد اصطلاحات عجیب و غریب و جزئیات داستان ها به یاد آوردن آنها پس از خواب خیلی راحت تر است.
 
در یک مورد هم پس از ۸ ساعت خواب، مقدار یادآوری ۶ برابر بیداری بود (۵۶ و ۹٪). بیشتر فراموشی ها در دو ساعت اول خواب اتفاق می افتد.
 

«ساتر» روی دو گروه از محصلین تحقیقاتی انجام داد، گروه اول که بلافاصله بعد از کلاس، درس را مرور نکرده بودند و گروه دوم فقط پنج دقیقه مرور کرده بودند. پس از شش هفته، نتیجه ی آزمایش گروهی که مرور کرده بودند 5/1 برابر بهتر از دیگران بود که برای یادآوری، قابل ملاحظه است. مدارک دیگر نیز تأثیر مرور و مطالعه بعد از کلاس را نشان می دهد. بنابراین، از استراحت بین کلاس ها و ساعاتی که درس  ندارید استفاده کنید، چون همین دقایق اندک، فرصت مناسبی برای بازنگری به درس معلم در کلاس قبلی است.
 

 در مواقع یادگیری باید تمرین یا کوشش های خود را متمرکز کرد تا همه چیز یک جا جمع و یادگیری فارغ از هر ناراحتی انجام شود. در غیر این صورت می توان مقدار تمرین را کاست و زمان مطالعه را اضافه کرد که خود موجب اختلال در نتیجه ی کار می شود. البته تمرین فشرده در مدت زمان کوتاه و تمرین متناوب در مدت زمان طولانی موضوع بغرنجی است، ولی مطالعاتی که انجام شده برای روشن کردن این قضیه قابل توجه است.
 

الف - برای تقویت حافظه، مانند ورزش های بدنی، تمرین های متناوب خیلی بهتر از تمرین های فشرده است.
برای مثال افراد مختلفی را که به هر کدام در ساعت وقت داده شد تا یک رمز را فرا گیرند مورد بررسی قرار می دهیم. وقت را به طور متفاوت تنظیم کردند و به اولین گروه ۱۰ تا ۱۲ دقیقه، به دومین گروه سی تا چهل دقیقه، به سومین گروه دو ساعت ممتد وقت داده شد، سرعت و توانایی آنها در یادگیری رمز، برحسب زمان تنظیم شده، بسیار متفاوت بود و معلوم شد که هر چه مدت مطالعه طولانی تر باشد، یادگیری رمز کمتر می شود. در یک تجربه ی دیگر معلوم شد که تمرین های فاصله دار یادگیری را آسان تر می کند. نتیجه ی این آزمایش در مورد هر کاری که از چشم، دست و یا هر دوی آنها استفاده شود صادق است. البته در مورد بعضی لیست های طولانی و پر محتوا نیز این موضوع مصداق دارد.
 
اگر چه زمان های ده دقیقه ای برای مطالعه بسیار موثر و خیلی بهتر از مدت های طولانی است، ولی امکان دارد عادت به کم مطالعه کردن ایجاد کند. این نکته ای است که از لحاظ منطق مورد قبول بوده و به تجربه هم ثابت شده است و باید توجه داشت که ده دقیقه تمرین برای یادگیری رمز و موارد مشابه آن، بهتر از دو تا پنج دقیقه است.
 
این عمل در یادآوری و میزان آن نیز موثر خواهد بود که در زیر بررسی می شود:
ب - برای فراگرفتن لیست های اعداد، کلمات، اصوات، رمزها، اصول، و بعضی مهارت های جسمی، تمرین های متناوب نتیجه ی بهتری در موقع به یاد آوردن آنها دارد تا تمرین های فشرده. در این مورد، چهار گروه محصل که می خواستند اصواتی را فراگیرند انتخاب و به آنها هر بار۱، ۲، ۴ یا ۸ لیست داده شد تا این که هر کدام ۱۶ لیست در اختیار گرفتند. دو هفته بعد، نتیجه ی آزمایش در مورد آنهایی که لیست های زیادتری در هر بار داشتند، در سطح نازل تری بود.

ادامه دارد...
 

 
منبع: کتاب «رمز موفقیت در تحصیل»